زني 34 با شرح حال 12 ماه قاعدگي نامنظم (افزايش طول دوره) به شما مراجعه مي‌کند. وي هرگز باردار نشده است. يائسگي مادرش در اواخر دهه 4 زندگي آغاز شده و بيمار شما نگران وضعيت فعلي و آينده باروري خود است.
به چه مسائلي بايد پرداخت؟
در مورد امکان نارسايي زودرس تخمدان بحث کنيد ولي به بيمار بگوييد که اين مساله در 34 سالگي ناشايع است و ديگر علل نامنظمي قاعدگي (که شايع‌ترين آنها نشانگان تخمدان‌هاي پلي‌کيستيک(1) [PCOS] است) را معمولا مي‌توان با موفقيت درمان کرد. البته نارسايي زودرس تخمدان يک جزء خانوادگي دارد. لذا رد اين تشخيص مهم و محتمل، از اهميت زيادي برخوردار است چرا که مسائل عمده‌اي را براي باروري فرد در آينده دربر دارد.
در مورد سابقه قاعدگي بيمار بپرسيد: سن شروع قاعدگي، ديس‌منوره يا منوراژي، طول دوره در گذشته.
در مورد نشانه‌هاي PCOS (افزايش وزن، هيرسوتيسم، آکنه، آکانتوز نيگريکانس) و سابقه خانوادگي ديابت سوال کنيد.
ديگر علل اليگومنوره و علايم آنها را، از جمله آدنوم هيپوفيز همراه با هيپرپرولاکتينمي (گالاکتوره، ديد تونلي، سردرد)، اختلال هيپوتالاموس (کاهش وزن، فعاليت بيش از حد، اختلالات خوردن) و استرس اخير در زندگي، مد نظر قرار دهيد. همچنين بيماري‌هاي تيروييد را در نظر بگيريد. آيا بيمار هرگز تحت پرتودرماني يا شيمي‌درماني قرار گرفته است؟
از بيمار بپرسيد آيا دچار علايمي بوده است که نشانگر شروع يائسگي باشند (مثل گرگرفتگي، تعريق شبانه يا خشکي واژن)؟
يک شرح حال ژنيکولوژيک عمومي اخذ کنيد. آيا دچار خونريزي بين قاعدگي يا پس از مقاربت، ترشح از واژن، درد لگن، علايم ادراري، دل‌درد يا تورم شکم يا سابقه عفونت لگن يا بيماري‌هاي آميزشي (مثل کلاميديا) بوده است؟ همچنين آزمون پاپ اسمير و نحوه پيشگيري از بارداري را مد نظر قرار دهيد.
آيا وي از نظر جنسي فعال است و برنامه باردار شدن دارد يا براي آن سعي مي‌کند؟ در اين صورت، ممکن است ارزيابي وضعيت باروري همسر وي نيز مناسب باشد.
مسائل رواني ـ اجتماعي را فراموش نکنيد. نگراني‌هايي را که فرد ممکن است در مورد به تعويق انداختن بارداري و آثار احتمالي آن بر شغلش داشته باشد، بررسي کنيد. همچنين به مسائل مربوط به سبک زندگي، از جمله سيگار کشيدن و مصرف الکل، توجه نماييد.
چه بايد کرد؟
شاخص توده بدن را محاسبه کنيد. بيمار را از نظر هيرسوتيسم، آکنه و آکانتوز نيگريکانس معاينه نماييد. در صورت ايجاب علايم، معاينه شکم و لگن به عمل آوريد (براي مثال اگر بيمار دچار درد لگن، ترشح از واژن، خونريزي پس از مقاربت يا خونريزي بين قاعدگي باشد).
وضعيت بيمار را از نظر ايمن‌سازي بر ضد سرخجه بررسي نماييد و در صورت عدم وجود سابقه آن، ايمن‌سازي را انجام دهيد.
نارسايي زودرس تخمدان با افزايش غلظت هورمون محرک فوليکولي (FSH) (بيش از IU/L 20) و هورمون لوتئينيزه‌کننده در روز دوم دوره قاعدگي مشخص مي‌شود. هميشه بايد اين آزمون را در 2 دوره جداگانه قاعدگي تکرار کرد. غلظت FSH بيش از IU/L 10 ممکن است متضمن اثراتي نامطلوب بر باروري آينده فرد باشد.
اگر بيمار سعي دارد باردار شود، به منظور بررسي تخمک‌گذاري مي‌توانيد غلظت پروژسترون وي را در مرحله لوتئال اندازه بگيريد. البته در زنان داراي قاعدگي نامنظم، روز آزمون بايد بر اساس طول دوره تعديل شود؛ همچنين ممکن است اندازه‌گيري متوالي غلظت پروژسترون لازم باشد.
اگر شرح حال بيمار ايجاب نمايد، مي‌توان همراه با اين آزمون‌هاي خوني، آزمون کارکرد تيروييد، پرولاکتين و در صورت شک به PCOS، تستوسترون و شاخص آندروژن آزاد را نيز درخواست کرد.
FSH کمتر از IU/L 10 براي نارسايي تخمدان تشخيصي نيست. بايد بررسي‌هاي بيشتري را براي بررسي اليگومنوره انجام داد. با توجه به سابقه خانوادگي، در صورتي که بيمار تمايل به تعويق بارداري داشته باشد، انجام آزمون مجدد پس از 12 ماه مي‌تواند اطمينان‌بخش باشد. البته بايد براي بيمار توضيح داد که با افزايش سن زنان، از تعداد و کيفيت تخمک‌ها مرتبا کاسته مي‌شود و بعد از 35 سالگي، باروري با سرعت بيشتري افت مي‌کند.
پيامدهاي ابتلا به نارسايي زودرس تخمدان از جمله از بين رفتن باروري و احتمال نياز به تخمک‌هاي دهنده را توضيح دهيد. ممکن است مشاوره روانشناسي در مورد پيامدهاي مرتبط با اين تشخيص لازم باشد. مي‌توانيد براي حمايت بيشتر در هنگام درمان، بيمار را به يک مرکز تخصصي مشاوره ارجاع دهيد.
براي زنان يائسه زير 40 سال هورمون‌درماني جايگزين (ترکيبي) را جهت حفاظت در برابر استئوپوروز و حفظ سلامت قلبي ـ عروقي مدنظر قرار دهيد. اين کار بايد تا 50 سالگي، يعني سن متوسط يائسگي طبيعي، ادامه يابد.
http://salamatiran.com
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر